Wykorzystaliśmy zasoby ziemi. Polska zaciąga dług ekologiczny

W ciągu ostatnich kilku dziesięcioleci ludzkość intensywnie korzysta z zasobów naturalnych, a zwłaszcza z zasobów ziemi. Prowadzi to niestety do narastającej degradacji środowiska, spadku bioróżnorodności i zmian klimatu. Polska jako kraj również nie pozostaje obojętna na ten problem. W 2023 roku, 4 maja obchodzimy Dzień Długu Ekologicznego. To symboliczny dzień, w którym wyczerpaliśmy zasoby naturalne, które ziemia mogłaby nam dostarczyć w ciągu całego roku. Poniżej wyjaśnimy na czym polega ten termin oraz przyjrzymy się bliżej problemowi wykorzystania zasobów ziemi w Polsce i konsekwencjom, jakie niesie za sobą nasze dzisiejsze postępowanie.

Ile zasobów zużywa Polska?

Według raportu Global Footprint Network, Polska jest jednym z krajów, które zaciągają największy dług ekologiczny w Europie. Oznacza to, że wykorzystujemy więcej zasobów, niż nasze środowisko jest w stanie wytworzyć i odtworzyć. Obliczenia wskazują, że w 2023 roku Polska osiągnęła Dzień Długu Ekologicznego już 4 maja. To oznacza, że przez resztę roku korzystamy już tylko z "pożyczonych" zasobów.

Zużycie zasobów jest mierzone tzw. ekologicznym śladem węglowym, który uwzględnia m.in. emisję gazów cieplarnianych oraz wykorzystanie zasobów naturalnych. Zgodnie z badaniami, w Polsce przypada około 6,2 hektara ziemi na jednego mieszkańca, co daje nam 28. miejsce na świecie pod względem zużycia zasobów naturalnych na jednego mieszkańca.

Za co odpowiada największe zużycie zasobów?

Największe zużycie zasobów w Polsce związane jest z energetyką, transportem, przemysłem oraz budownictwem. W energetyce najwięcej zużywanego jest węgla, który jest najtańszym i najbardziej dostępnym surowcem w Polsce. Niestety, węgiel jest również najbardziej zanieczyszczającym paliwem, a spalanie go powoduje emisję dużych ilości szkodliwych gazów, m.in. dwutlenku węgla, tlenków azotu oraz pyłów.

Transport również przyczynia się do dużego zużycia zasobów, zarówno w postaci paliw kopalnych, jak i materiałów używanych do budowy pojazdów. W naszym kraju ciągle dominują samochody z silnikami spalinowymi, a także transport kolejowy i lotniczy, które także generują emisję gazów cieplarnianych.

Przemysł to kolejna gałąź gospodarki, która wymaga dużych ilości surowców naturalnych. W Polsce najwięcej zasobów zużywa przemysł ciężki, zwłaszcza hutnictwo, które wymaga dużych ilości węgla i energii. Nie możemy też zapomnieć o budownictwie, czyli dziedzinie, która generuje duże zużycie zasobów. W Polsce dominuje budownictwo tradycyjne, w którym wykorzystuje się ogromne ilości takich materiałów, jak drewno, kamień, cegła czy beton.

Jakie są skutki nadmiernego wykorzystania zasobów?

Nadmierna eksploatacja zasobów naturalnych prowadzi do wielu niepożądanych skutków dla środowiska. Wyczerpywanie się surowców naturalnych jest jednym z największych wyzwań, z jakimi obecnie boryka się ludzkość. Gospodarka oparta na zużyciu zasobów jest niezrównoważona i skazana na porażkę, ponieważ zasoby naturalne są ograniczone.

Wycinka lasów, degradacja gleby, erozja, zmiany klimatu, ubytek bioróżnorodności, zanieczyszczenie powietrza i wody - to tylko niektóre z problemów, z którymi borykamy się w wyniku nadmiernej eksploatacji zasobów.

Jak możemy przeciwdziałać nadmiernemu zużyciu zasobów?

W celu ograniczenia negatywnych skutków nadmiernego wykorzystania zasobów naturalnych, konieczne jest wprowadzenie zmian na wielu płaszczyznach. Jednym z kluczowych działań jest zwiększenie efektywności wykorzystania surowców, np. poprzez recykling i odzyskiwanie surowców wtórnych. Zmniejszenie zużycia energii i wody, ograniczenie odpadów oraz zanieczyszczeń również są ważnymi krokami w kierunku bardziej zrównoważonej gospodarki.

Inwestowanie w rozwój nowych technologii oraz edukacja społeczeństwa na temat ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju to kolejne kluczowe aspekty w walce z nadmiernym zużyciem zasobów. W Polsce wiele organizacji i instytucji działa na rzecz ochrony środowiska i propagowania zrównoważonego rozwoju. Zaliczamy do nich, chociażby Narodową Fundację Ochrony Środowiska, Greenpeace czy WWF.